Szczegóły materiału - Szkoła Filmowa w Łodzi

Długie cienie

Informacje ogólne:

Identyfikator: Dlugie_cienie_
Typ materiału: Etiuda fabularna
Rok produkcji: 1972
Długość materiału: 00:12:25
Nośnik wyjściowy: taśma 35mm
Kolor: czarno-biały
Dźwięk: udźwiękowiony
Uwagi

Prawa autorskie:

Właściciele:: PWSFTviT

Profil na Filmpolski.pl:

Opisy:

Reżyser i jego współpracownica, poszukując nowych twarzy do produkcji telewizyjnej, przeprowadzają obiecujący casting z młodym rodzeństwem. Wizyta w ich mieszkaniu przeradza się jednak w koszmar, gdy okazuje się, że gospodarze zginęli w wypadku rok wcześniej. Etiuda nie zawiera napisów początkowych i końcowych.

Twórcy:

Sekwencje:

Sekwencja 1 Parking przed budynkiem Komitetu do Spraw Radia i Telewizji w Warszawie. Nisko osadzona kamera z ręki panoramuje rząd zaparkowanych aut. Po uchwyceniu ostatniego samochodu w szeregu kamera unosi się i wykonuje najazd w stronę rzędu pojazdów na drugim planie, koncentrując się na Fiacie 125p. W tle rozbrzmiewa nastrojowy utwór instrumentalny (na bazie cymbałów, fletu, fortepianu i perkusji). Powolny najazd kamery w planie średnim na Fiata: w środku widać mężczyznę w kurtce i kapeluszu, czytającego książkę (rola Wacława Kowalskiego). Frontalne ujęcie auta: mężczyzna oznajmia, że nie zamierza nigdzie jechać, po czym wychodzi z pojazdu. Zoom na drugi plan: kobieta w średnim wieku macha ręką i nawołuje. Reżyser przeklina i wsiada z powrotem do auta, a bohaterka je okrąża. Ujęcie zza pleców dwójki pasażerów; kobieta odkłada torebkę na tylne siedzenie. Muzyka ulega wyciszeniu i rozpoczyna się dialog: Kobieta: „Świetnie, że się zdecydowałeś”. Reżyser: „Ja?”. K: „Pojedziemy na wernisaż, potem do salonu gier”. R: „Ale zaraz…”. K: „Musisz mieć nowe twarze!”. Nisko osadzona kamera (z jadącego pojazdu) śledzi od frontu samochód bohaterów. Wyjeżdża on z parkingu oraz kompleksu budynków (u jego wejścia znajdują się dwie tablice: „WJAZD DLA BUDOWY od ul. KSAWERÓW 27” i „KOMITET DO SPRAW RADIA I TELEWIZJI, POLSKIE RADIO I TELEWIZJA”), pokonuje przejazd kolejowy i wjeżdża na ulicę. W tle muzyka oparta na basie, fortepianie, bębnach, cymbałkach i perkusji. Off: dialog bohaterów, kłócących się o kwestię znalezienia „nowych twarzy”, czyli aktorów do produkcji telewizyjnej. Trzy ujęcia z przechodniami na zaludnionej ulicy. Nadjeżdżający samochód. Pojazd zatrzymuje się. Reżyser wysiada, gestykuluje do znajdującej się w aucie kobiety, po czym przemieszcza się i przystaje, przybierając poważną minę. Plan pełny: widoczny zza pleców bohater stoi przy masce auta. W głębi kadru przykucnięta bohaterka robi mu zdjęcia. Kobieta odchodzi, a reżyser wyciera dłonią maskę.

Sekwencja 2 Bohaterowie wchodzą do przedsionka galerii sztuki. Kobieta podaje zdenerwowanemu reżyserowi aparat fotograficzny. Plan ogólny z żabiej perspektywy: na pierwszym planie nieostre nogi opiekuna wystawy; na drugim planie bohaterowie wchodzący do sali, w której odbywa się wernisaż. W pomieszczeniu znajdują się trzy inne osoby. Opiekun podchodzi do bohaterów z butelką winą i kieliszkami, które podaje i napełnia. Towarzyszy temu przerysowany efekt dźwiękowy „bulgotania”. Plan średni: opiekun wystawy, ujęty między nieostrymi sylwetkami dwójki bohaterów na pierwszym planie; oddala się on do przeciwległej ściany, wzdłuż której zawieszono rząd obramowanych ilustracji. Bohaterowie odwracają się w kierunku kamery, patrząc w przestrzeń poza kadrową i popijając wino. Charakterystyczny (wspomniany) efekt dźwiękowy trwa do końca ujęcia. Reżyser i kobieta oglądają dzieła zawieszone na ścianie po prawej stronie kadru. Na drugim planie pojawia się para postaci: wysoki chłopak w okularach i długowłosa dziewczyna w berecie. Kamera z ręki robi ku nim najazd i obraca się w stronę jednego z obrazów, wskazywanego palcem przez dziewczynę. Rozpoczyna się cymbałkowo-perkusyjny utwór muzyczny. Dzieło przedstawia geometryczny układ kształtów, obok którego zawieszona jest kartka z zestawieniem liczbowym. Plan średni: para młodych graczy stoi w zaludnionym pomieszczeniu przed automatem typu „jednoręki bandyta”. Mężczyzna w kapeluszu i bokobrodach wrzuca monety do maszyny, podczas gdy jego towarzyszka przygląda się jej z grymasem niepokoju na twarzy (to para znana z galerii – tyle że w odmiennej charakteryzacji). Gracz ciągnie za dźwignię, a kamera wykonuje zwrot w kierunku panelu sterującego maszyny i kręcących się bębnów. Następnie powraca do euforycznych bohaterów. Mężczyzna wyjmuje monety z tacy na wygraną. Ponownie wrzuca je do automatu, na co dziewczyna reaguje rozpaczą. Koniec utworu muzycznego z poprzedniej sceny. Zbliżenie: tabela wypłat dla automatu do gier firmy Bally. Półzbliżenie: reżyser rozgląda się po pomieszczeniu. Z offu dobiegają odgłosy rozmów i automatów do gier. Zbliżenie: kręcące się bębny automatu, nad którymi widnieje napis: „PLAY 1 TO 3 COINS”. Plan średni: para graczy stoi przed automatem. Kobieta zaczyna szarpać ramię partnera, a ten chwyta ją brutalnie za twarz i odpycha. Plan średni: stojący na chodniku reżyser przymierza się do zrobienia zdjęcia. Przeciwujęcie na zaparkowany samochód marki Ford Taunus. Reżyser celuje aparatem w przestrzeń poza kadrową. Przy aucie stoi teraz para graczy; kobieta płacze, a mężczyzna rzuca jej chustę. Off: dźwięk migawki. Wnętrze galerii. Reżyser i kobieta (na pierwszym planie) pozostają niewyraźni, ostrość: na parę młodych postaci stojących tyłem do kamery w głębi kadru. Po chwili odwracają się i zbliżają do planu pierwszego. Kobieta: „Bardzo państwa przepraszam, jesteśmy pracownikami telewizji. To jest właśnie reżyser programu, który do swojego spektaklu potrzebuje pary młodych prezenterów. To jest serial telewizyjny. Czy nie zechcieliby państwo porozmawiać z nami na ten temat?”. Chłopak odpowiada: „Możemy spróbować, oczywiście”. Rozpoczyna się fortepianowy utwór muzyczny. Dalsza część dialogu: „Tylko nie wiem, czy siostra się zgodzi”. Półzbliżenie na reżysera, znajdującego się w innej lokacji. Półzbliżenie na profil dziewczyny, tym razem noszącej na głowie białą siatkę do włosów zamiast beretu. Dialog kobiety z offu: „No, oczywiście, porozmawiamy sobie szerzej na ten temat. Proponuję, żebyśmy wyszli z galerii, poszli gdzieś bliżej przedstawić nasze propozycje”. Kamera odjeżdża, ukazując wnętrze lobby hotelowego lub ekskluzywnego baru. Dziewczynę otacza dwóch mężczyzn; jednym z nich jest jej brat, również elegancko ubrany (garnitur, przyciemnione okulary, wąs). Off: dziewczyna proponuje udanie się do mieszkania rodzeństwa, na co kobieta ochoczo przystaje. Półzbliżenie na rodzeństwo w wieczorowych strojach. Kamera przesuwa się i ukazuje w zbliżeniu profil kobiety, siedzącej i czytającej plik kartek z maszynopisu. Plan pełny: reżyser stoi na środku ulicy i przymierza się do wykonania zdjęcia. Przeciwujęcie ukazuje Forda Mustanga, zaparkowanego przed budynkiem z kolumnami. Plan średni: protagonista ustawia parametry w aparacie fotograficznym i przykłada go do oka. Ponownie ujęcie Forda: tym razem na miejscu kierowcy siedzi chłopak w wieczorowym stroju, a na tylnym siedzeniu jego siostra. Off: dźwięk migawki.

Sekwencja 3 Wnętrze windy. Powolny szwenk z ręki ukazuje twarze czwórki uśmiechniętych bohaterów; po wykonaniu ruchu kamera wraca do pozycji wyjściowej, koncentrując się na reżyserze. Bohaterowie wchodzą w wąski korytarz na zaproszenie chłopaka, który następnie zamyka za nimi drzwi. Postaci podchodzą do drzwi mieszkania. Plan amerykański (z niewielką żabią perspektywą): bohaterowie wchodzą do salonu, w którym znajdują się m.in. regał z książkami, świecznik, wazon z kwiatami i bujany fotel. Chłopak odbiera płaszcze od gości, a jego siostra proponuje im herbatę. Kobieta podnosi świecznik i pyta: „No jak, akceptujesz ich?”. Z początkiem kwestii dialogowej rozpoczyna się utwór muzyczny oparty na perkusji i cymbałkach. Reżyser pomrukuje i podnosi z regału obramowane fotografie. Zbliżenie: w ramce znajduje się kilka zdjęć, przedstawiających rodzeństwo w wieku dziecięcym i młodzieńczym, a także dwie portretowe fotografie dziewczyny. Głos kobiety z offu: „Świetni są. Prości, naturalni”. Ponownie plan amerykański: reżyser podchodzi do kobiety; on trzyma fotografie, a ona świecznik. Kobieta: „Zdecyduj się wreszcie!”. Reżyser, nagle zdziwiony, szepcze: „Zaraz…”, po czym przygląda się zdjęciom. Do pomieszczenia wchodzi dziewczyna z napojami i prosi gości, by usiedli. Za nią do salonu wchodzi chłopak i wszyscy bohaterowie podchodzą do stolika. Plan średni, pod lekkim kątem (z góry): czworo bohaterów siedzi przy stole. W prawej górnej części kadru znajduje się kilka religijnych ikon. Dziewczyna: „Właściwie to… my nie bardzo mamy coś wspólnego z telewizją. Nawet za nią nie przepadamy. Nie kupiliśmy nawet telewizora”. Chłopak: „Tak, ja uważam w ogóle, że… że telewizja to jest złodziej czasu. Ja wszystkie swoje wolne chwile spędzam na… malowaniu ikon!”. Bohaterowie zwracają się ku ikonom. Reżyser wstaje, by lepiej im się przyjrzeć, przewracając przy tym wazon stojący na stoliku. Chłopak podaje jedną z ikon reżyserowi, mówiąc: „Proszę, werniks i plakatówka”. Plan średni: ukazany od frontu reżyser stoi pod ścianą, na której wisi ekspresjonistyczny portret. Naciąga migawkę w trzymanym aparacie, przykłada go do oka i wykonuje zdjęcie. Kamera oddala się, odsłaniając nieostre profile rodzeństwa, zwróconego twarzami ku sobie. Chłopak nie ma na sobie okularów. Po wykonaniu drugiego zdjęcia chłopak i dziewczyna odwracają się w kierunku kamery. Reżyser fotografuje po raz trzeci, po czym przeciera twarz z niezadowoleniem. Podchodzi do niego kobieta i gestem nakazuje rodzeństwu, by się zniżyli. Kamera z góry pod kątem, plan pełny salonu: kobieta i reżyser (wykonujący zdjęcie) siedzą na kanapie, a rodzeństwo klęczy, ustawione twarzami do siebie. Reżyser: „Myślę, że wystarczy”. Kobieta: „Tak, dziękujemy państwu”. Wszyscy wstają, a chłopak zakłada okulary. Bohaterowie podchodzą do siebie. Reżyser: „No cóż, czekamy na wiadomość”. Kobieta przekazuje rodzeństwu numer telefonu, wszyscy się żegnają i opuszczają pomieszczenie. W salonie gaśnie światło; jasność przebija jedynie wzdłuż krawędzi niedomkniętych drzwi oraz przez znajdującą się w nich szybę.

Sekwencja 4 Półzbliżenie: reżyser i jego towarzyszka w windzie. Kobieta: „Wiesz, oni są znakomici”. Po chwili reżyser orientuje się, że pozostawił w mieszkaniu aparat. Kobieta wciska guziki na panelu sterującym windy. Bohaterowie idą wzdłuż ciemnego korytarza, w głąb kadru. Przez dłuższą chwilę pukają intensywnie w drzwi. Z sąsiedniego mieszkania wychodzi stary człowiek w piżamie; światło z otwartych drzwi pada na protagonistów. Sąsiad pyta o powód hałasu, a reżyser odpowiada: „Wie pan, byliśmy tu przed chwilą i ja zostawiłem swój aparat”. Kobieta dodaje: „Nikt nie odpowiada, może jakiś wypadek?”. Kamera obniża się w tym czasie do żabiej perspektywy. Sąsiad: „Wypadek był, ale rok temu. Popłynęli łódką i potonęli”. Rozpoczyna się charakterystyczny, cymbałkowy motyw przewodni. Bohaterowie są wyraźnie skonsternowani i milczą przez chwilę. Z niedowierzaniem powtarzają informację od sąsiada. Reżyser: „Wie pan, może pan ma klucz? Chcielibyśmy otworzyć”. Sąsiad godzi się i sięga za framugę drzwi do swojego mieszkania. Kończy się motyw muzyczny. Reżyser odbiera klucz, dziękuję sąsiadowi i zwraca się ku drzwiom mieszkania rodzeństwa. Kamera unosi się do pierwotnej pozycji. Drzwi się otwierają, ukazując całkowity mrok w mieszkaniu rodzeństwa. Rozpoczyna się niepokojący utwór instrumentalny, a kamera najeżdża na plecy kobiety, która wchodzi za reżyserem do przedsionka. Na krótki moment przestrzeń wewnątrzkadrowa pozostaje całkowicie czarna, do momentu częściowego rozświetlenia ciemności przez zapałkę. Trzyma ją ujęty w półzbliżeniu reżyser, za którym stoi ledwo widoczna kobieta. Zbliżenie na ujęte w niskim kluczu oświetlenia pajęczyny i pająka. Plan średni: ukazany frontalnie sąsiad chodzi po mieszkaniu. Trzyma świecę, która oświetla połowę jego twarzy. Zbliżenie na twarz reżysera. Bohater rozgląda się wokoło wytrzeszczonymi oczyma. Dwa ujęcia dłoni ze świecą, która oświetla ledwo widoczne w mroku meble i przedmioty. Krótkie zbliżenie na twarz reżysera. Seria ujęć z punktu widzenia bohatera, każde z widoczną w kadrze świecą: ramka z fotografiami rodzeństwa, oświetlanymi kolejno przez płomień; nieostry aparat fotograficzny; zbliżenie na aparat i chwytającą go dłoń reżysera. Detal na palce gaszące knot świecy.

Sekwencja 5 Frontalne ujęcie bohaterów, siedzących nocą w samochodzie: ich oświetlone twarze zwracają się po chwili ku sobie, po czym oboje wychodzą z pojazdu. W tle spokojny utwór muzyczny. Kamera odjeżdża do planu pełnego, pozostawiając samochód z włączonymi reflektorami na drugim planie. Bohaterowie idą w kierunku pierwszego planu. Nagle każde z nich przypadkowo upuszcza plik trzymanych odbitek. Padają na klęczki i zbierają je. Off: „A oto komunikat specjalny. Redakcja programów młodzieżowych poszukuje pary prezenterów. Wymagany wiek do dwudziestu pięciu lat. Dobra prezencja. Znajomość przynajmniej dwóch języków obcych. Zgłoszenia prosimy kierować na adres redakcji: Telewizja, Warszawa, ulica Woronicza 7”. Kamera wykonuje zbliżenie na kobietę, która przygląda się jednemu z podniesionych zdjęć. Fotografia: kompozycja analogiczna do wcześniejszego ujęcia, przedstawiającego parę graczy stojących przy Fordzie Taunusie; obok auta tym razem stoi para dzieci. Po lewej znajduje się chłopiec, a po prawej dziewczynka z twarzą przyciśniętą do chusteczki. Zbliżenie na dzieci. Plan średni: kobieta ogląda fotografię. Kamera przesuwa się w lewo na reżysera, który również przypatruje się jednemu z podniesionych zdjęć. Fotografia: kompozycja analogiczna do wcześniejszego ujęcia przedstawiającego rodzeństwo, siedzące w wieczorowych strojach w Fordzie Mustangu. Tym razem za kierownicą i na tylnym siedzeniu pasażera siedzą chłopiec i dziewczynka. Zbliżenie na dzieci. Fotografia: zaparkowany samochód BMW 2002, obok którego stoi chłopiec (z fajką w ustach) i dziewczynka (spoglądająca na trzymaną kartkę). Zbliżenie na dzieci. Reżyser spogląda na kobietę, która odwzajemnia spojrzenie, a następnie kieruje wzrok ku klatce piersiowej mężczyzny. On również spogląda w dół. Zbliżenie (postępujące) na zawieszony na torsie reżysera aparat fotograficzny (do wyciszającej się muzyki). W ostatnich sekundach filmu – czarna plansza.

Słowa kluczowe:

APARAT FOTOGRAFICZNY
CASTING
FOTOGRAF
GALERIA
KOWALSKI, WACŁAW (1916-1990)
PRODUKCJA TELEWIZYJNA
REŻYSER
TELEWIZJA
WYSTAWA