Archiwum Filmowe

Szczegóły materiału

Pabianicka opowieść

Informacje ogólne:

Identyfikator 
Pabianicka_opowiesc
Typ materiału 
Etiuda dokumentalna
Rok produkcji 
1962
Długość materiału 
00:19:29
Nośnik wyjściowy 
taśma 35mm
Kolor 
czarno-biały
Dźwięk 
udźwiękowiony
Uwagi 

Prawa autorskie:

Właściciele:
PWSFTviT

Profil na Filmpolski.pl:

Pabianicka opowieść

Opisy:

Historia pabianickiej fabryki „Krusche & Ender”, w której w 1932 roku miał miejsce słynny strajk robotniczy. Dramatyczna opowieść o strajku zderzona zostaje z współczesną odsłoną fabryki w czasach Polski Ludowej, w której pracownicy zapewnioną mają nie tylko pracę, ale także mieszkania, ochronę zdrowia i opiekę dla dzieci.

Twórcy:

Sekwencje:

Sekwencja 1 Ujęcie współczesnych bloków mieszkalnych. Kamera porusza się by pokazać panoramę nowoczesnego, niedawno wybudowanego osiedla. Dwóch chłopców wbiega przez bramę na podwórko. Dźwięk: dynamiczna muzyka instrumentalna.
Sekwencja 2 Wnętrze współczesnej fabryki włókienniczej – „Pamotex” Pabianickie Zakłady Przemysłu Bawełnianego. W długim ujęciu pokazana jest hala fabryczna i zabudowania fabryki: tkaniny, elektryczne maszyny tkackie. Puste wozy stoją przy ścianach fabryki gotowe na załadunek. Kamera podąża za mężczyzną w mundurze prowadzącym rower, który wychodzi przez fabryczną bramę w stronę miasta. Budynek dawnego kantoru głównego firmy „Krusche & Ender”, następnie przemianowany na budynek administracji Pabianickich Zakładów Przemysłu Bawełnianego. Zbliżenie na rzeźbę mitycznych Prządek na dachu. Pałac rodziny Enderów (założycieli fabryki Krushe & Ender). Kadr się zawęża. Stopklatka. Ściemnienie. Dźwięk: muzyka instrumentalna.
Sekwencja 3 Wnętrze pałacu zimowego Enderów. Drzwi otwierają się. Za nimi znajduje się wysoka sala z fortepianem. Kamera przechodzi przez kolejne pomieszczenia, w których widać ludzi przygotowujących się do próby muzycznej w sali z fortepianem, ludzi siedzących przy stołach czytających prasę, grupę osób przebranych w kostiumy podczas próby kółka teatralnego. Kamera zatrzymuje się na drzwiach - elemencie scenografii teatralnej. Dźwięk: Narrator z offu opowiada o zimowej rezydencji Enderów, w której wraz ze zmianą czasu zmienili się właściciele, a nowymi lokatorami jest młodzież z zakładów bawełnianych i zespołów artystycznych. Zakładowy dom kultury to królestwo młodzieży, w którym najliczniejszymi zespołami są zespoły teatralne. Biblioteka zakładowa. Kobieta podchodzi do bibliotecznego regału i wyciąga jeden wolumin. Następnie idzie wśród półek i przynosi ją oczekującej przy ladzie czytelniczce. Na ladzie piętrzą się książki. Młoda kobieta bierze książkę i odchodzi z nią od lady. W pomieszczeniu obok mieści się czytelnia, w której ludzie siedzą przy stolikach i czytają czasopisma. Dźwięk: Z offu narrator opowiada o bibliotece zakładowej, która słynie swoich dużych zbiorów. Korzysta z niej 1200 czytelników, w tym również dzieci. Posiada również czytelnię, zaopatrzoną w czasopisma. Muzyka instrumentalna Kamera przesuwa się z czytelni do kawiarenki, w której widzimy ludzi czytających gazetę. Zbliżenie dłoni na klawiaturze pianina. Po szybkim cięciu montażowym pojawia się młodzież na zajęciach tanecznych. Dźwięk: Narrator opowiada z offu o nowo powstających zespołach tanecznych. Muzyka grana na pianinie do akompaniamentu tańczącym.
Sekwencja 4 Drewniany dworek – byłe letnisko rodziny Enderów. Zmierzają do niego dzieci w szkolnych fartuszkach. Zbliżenie na ganek, przez który dzieci wchodzą do szkoły. Uczennice idą korytarzem do klasy – rozmawiają i śmieją się. Wchodzą do sali lekcyjnej i siadają w ławkach. Dźwięk: Narrator opowiada o byłym letnisku pana Endera, który został zmieniony na przyzakładową szkołę zawodową. Uczniowie niedługo zasilą potrzebne w przemyślę szeregi pracowników. Muzyka fortepianowa. Ujęcie klasy lekcyjnej, w której w ławkach siedzą osoby dorosłe. Dźwięk: Narrator opowiada o pracownikach zakładu, którzy podnoszą swoje kwalifikacje i po pracy doszkalają się w technikum włókienniczym. Przedszkole przyzakładowe. Wychowawczynie wprowadzają dzieci na plac zabaw. Dzieci ustawione w pociąg okrążają drabinki. Dźwięk: Narrator z offu opowiada o dzieciach, dla których historia przedstawiona w etiudzie będzie tylko wspomnieniem ich dziadków. Śpiew dzieci. W kolejnym ujęciu pokazana zostaje willa wśród drzew – letnia siedziba rodziny Krushe, obecnie zakładowy ośrodek zdrowia. Ujęcia okazałych budynków należących do pana Krushego, obecnie zmienione na mieszkania zakładowe dla robotników zakładu.
Sekwencja 5 Zbliżenie księgi pamiątkowej z napisem „Stulecie zakładów Towarzystwa Akcyjnego „Krusche&Ender w Pabianicach 1826-1926”. Seria archiwalnych zdjęć kolejnych właścicieli fabryki. Ściemnienie Dźwięk: Narrator wymienia nazwiska kolejnych właścicieli fabryki. Kartki z archiwalnych akt. Nagłówek z akt „Kommissyi Województwa Kaliskiego”. Widok na fabrykę. Seria zdjęć zabudowań fabrycznych. Akt powstania firmy Krusche&Ender. Ilustracja przedstawiająca zabudowania fabryczne z XIX wieku. Zdjęcie maszyn tkackich oraz dyplomów zdobytych na targach włókienniczych. Dźwięk: Narrator opowiada o historii rodziny Krusche, która przybyła do Pabianic w 1825 roku i tu założyła warsztat tkacki a następnie fabrykę włókienniczą. Po połączeniu z firmy Krusche z firmą Karola Endera w 1895 roku powstaje fabryka „Krusche & Ender”
Sekwencja 6 Pracująca maszyna tkacka, obracają się szpule nici. Nitki zabrane na osnowach, z których ciągną się na wałki, a następnie przechodzą na maszyny przędące. Dźwięk: Narrator z offu opowiada o trudach pracowników pracujących w fabryce Krusche & Ender. Zatrudniano tam również dzieci. Wymienia posiadłości ziemskie, które zostały zakupione przez właścicieli za dochody z fabryk.
Sekwencja 7 Panorama starej zabudowy Pabianic, widać famuły – piętrowe, ceglane domy robotnicze. Zdjęcie grupowe kobiet pracujących w fabryce. Zabudowania fabryczne. Dźwięk: Narrator z offu opowiada o „pańskich gestach” fabrykantów: zbiorowych fotografiach, dobroczynnych balach i przedstawieniach. Często jednak robotników spotykała utrata pracy. Zbliżenia ulotek „Do robotników fabryki Kruschego i Endera w Pabianicach”. Zdjęcia członków SDKPiL Dźwięk: Narrator z offu opowiada o robotnikach, którzy przeciwstawiali się nieuczciwości, którzy grupowali się wokół Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy: Ignacym Majewskim, Janie Karczewskim, czy Józefie Kubickim. Opowieści narratora towarzysza archiwalne zdjęcia działaczy robotniczych. Ujęcie więziennej celi. Zbliżenie „Poufnego Przeglądu Inwigilacyjnego”. Więzienne zdjęcia działaczy robotniczych. Zbliżenie nagłówka „Czerwonego sztandaru”: „Włókniarze Łódcy stają do nowej walki” [pisownia oryginalna]. Seria ujęć nagłówków gazet i zdjęć działaczy. Zbliżenie na jedno ze zdjęć, przedstawiające działacza robotniczego po brutalnym policyjnym przesłuchaniu. Dźwięk: Narrator opowiada o ściganiu przedstawicieli ruchu robotniczego, nawet po 1918 roku oraz o antyrobotniczych działaniach policji.
Sekwencja 8 Dym z kominów fabrycznych. Pokazane z oddali zabudowania fabryczne. Komin fabryczny. Zbliżenie fragmentu nieruchomej maszyny włókienniczej. Ujęcie zabudowań fabrycznych z góry. Seria zbliżeń maszyn w pracującej fabryce. Fabryka w planie ogólnym. W następnym ujęciu widać pałac stojący naprzeciw fabryki. Wnętrze pokoju w którym stoi długi stół. Ściemnienie. Dźwięk: Narrator z offu opowiada o latach kryzysu w fabryce, kiedy to zaniechano produkcji wielu wyrobów, ograniczono zatrudnienie w fabryce a robotnicy stanęli przed groźbą nędzy i bezrobocia. Wylicza przyczyny kryzysu i jego skutek - w 1932 roku zwolniono z fabryki 1500 osób. Dramatyczna muzyka orkiestrowa.
Sekwencja 9 Dłoń na dźwigni maszyny włókienniczej. Zbliżenie na okno w wieży w fabryce. Zbliżenia na maszyny, które zwalniają by za chwilę przestać pracować. Robotnicy odchodzą od maszyn. Ujęcie hali maszynowej z nieruchomymi urządzeniami. Dramatyczna muzyka cichnie.
Sekwencja 10 Seria ujęć zabudowań fabryki pokazanych z góry. W oddali widać pałac – siedzibę właścicieli fabryki. Ujęcie zamykającej się bramy prowadzącej do fabryki. Ujęcia zabudowań fabrycznych i placu pod rampą gdzie odbywał się protest robotników. W tle słychać dźwięki „Międzynarodówki”. Zbliżenie opuszczanej dźwigni oznaczające odłączenie zasilania oraz nieruchome maszyny włókiennicze. Seria zbliżeń stojących maszyn. Ujęcie wejścia do fabryki kręcone od dołu. Archiwalne zdjęcie oddziałów policji ściągniętych do miasta w celu pacyfikacji strajku. Ujęcie rampy gdzie odbywał się wiec oraz na drewnianą bramę do fabryki. Zbliżenie na dokument archiwalny - listę robotników okolicznych fabryk, którzy zadeklarowali wpłaty na rzecz strajkujących kolegów. Ujęcie Pabianic z lotu ptaka. Archiwalne zdjęcia policji, widać oficera siedzącego na koniu. Archiwalne zdjęcia policji interweniującej na osiedlu robotniczym. Fragment współczesnych zabudowań fabrycznych. Główna brama fabryki oraz drewniana brama od ulicy Grobelnej – miejsca gdzie dawniej stawiano barykady. Seria ujęć zabudowań fabrycznych. Zbliżenie okna w budynku niedaleko fabryki, w którym pali się światło. Zbliżenie rachunku policji w restauracji Hegenbarta, gdzie funkcjonariusze policji stołowali się podczas strajku. Seria krótkich urwanych ujęć pokazujących współczesne wnętrza fabryki, gdzie dawniej rozgrywały się walki. Archiwalne ujęcia oddziałów policji oraz pogrzebu zastrzelonych robotników. Dźwięk: Narrator z offu opowiada, że po unieruchomieniu tkalni pod rampami odbył się wiec robotniczy przeciwko zwolnieniom. Utworzono komitet strajkowy, ale żądania robotników zostały odrzucone przez właścicieli fabryki. Rozpoczął się strajk. Tkalnie i protestujących otoczyła policja. Aresztowano w mieście osoby mające związek ze strajkiem. Strajkujący przygotowywali się do starcia z policją, budowano barykady. Ulicami Pabianic przechodziły demonstracji poparcia dla strajkujących. Policja przypuściła szturm na fabrykę, ale została odparta przez robotników. Kolejny szturm od ulicy Grobelnej zakończył się wyparciem strajkujących z fabryki. Zatrzymano 58 strajkujących, ale władze fabryki wycofały się z decyzji o zwolnieniach. W innych fabrykach również wybuchały strajki, ulicami Pabianic przechodziły demonstracje. W 1933 roku policja strzelając do protestującego tłumu spowodowała śmierć ośmiu pabianickich robotników.
Sekwencja 11 Seria ujęć współczesnych, nowoczesnych budynków mieszkalnych w Pabianicach oraz zabytkowych zabudowań fabrycznych. Koniec zmiany w fabryce, w długim ujęciu widać tłum robotników wychodzących z zakładu przez główną bramę. Kamera pokazuje idących ludzi od tyłu, a kiedy przekraczają bramę – zmienia perspektywę i pokazuje ich od frontu. Ludzie są pogodni, uśmiechają się. Pogodna, melodyjna muzyka ilustracyjna . Ściemnienie. Brak napisów końcowych.

Słowa kluczowe:

  • FABRYKA

  • FABRYKI

  • PABIANICE (POLSKA)

  • PABIANICKIE ZAKŁADY PRZEMYSŁU BAWEŁNIANEGO PAMOTEX (PABIANICE)

  • PRZEMYSŁ WŁÓKIENNICZY - POLSKA - PABIANICE

  • RUCH ROBOTNICZY - POLSKA

  • STRAJK

  • STRAJKI I LOKAUTY

  • ZAKŁADY WŁÓKIENNICZE - POLSKA

Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies
Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Prywatności.
Akceptuję pliki cookies z tej strony
x