Szczegóły materiału - Szkoła Filmowa w Łodzi

Rocznica

Informacje ogólne:

Identyfikator: Rocznica
Typ materiału: Etiuda dokumentalna
Rok produkcji: 1962
Długość materiału: 00:09:52
Nośnik wyjściowy: taśma 35mm
Kolor: czarno-biały
Dźwięk: udźwiękowiony
Uwagi

Prawa autorskie:

Właściciele:: PWSFTviT

Profil na Filmpolski.pl:

Opisy:

Film dokumentujący obchody osiemnastej rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Narrator dzieli się swoimi subiektywnymi refleksjami dotyczącymi pamięci o tym wydarzeniu.

Twórcy:

Sekwencje:

CZOŁÓWKA Czarna plansza, biały napis: 1. ROCZNICA Muzyka.

SEKWENCJA 1 Cmentarz wojskowy na Powązkach, w tym pomnik Gloria Victis. Seria ujęć przedstawiających groby, drewniane krzyże przewiązane biało-czerwonymi wstążkami, tabliczki z nazwiskami pochowanych (także żołnierzy AK) oraz pomnik Gloria Victis. Muzyka organowa.

SEKWENCJA 2 Kadr wypełnia stare czarno-białe zdjęcie przedstawiające młodych powstańców. W tle dźwięki strzałów i bombardowania. Seria ujęć ukazujących tabliczki na krzyżach nagrobnych informujące o nazwiskach, wieku, pseudonimach i okolicznościach śmierci żołnierzy AK biorących udział w powstaniu warszawskim, przeplatana z kolejnymi archiwalnymi zdjęciami powstańców.

SEKWENCJA 3 Widok pustej drogi, po której obu stronach znajdują się wysokie drzewa i krzewy; w oddali człowiek idący chodnikiem. Seria ujęć ukazujących cmentarz wojskowy oraz tłumy ludzi (także harcerzy) na nim zgromadzonych. Pojawiają się zbliżenia napisów na płytach nagrobnych, wszystkie nagrobki należą do młodych ludzi, którzy zginęli w Powstaniu Warszawskim. Ludzie zaczynają opuszczać cmentarz. Na zewnątrz, przy ogrodzeniu i bramie cmentarza, uliczni sprzedawcy mają swoje stoiska, gdzie handlują między innymi świeczkami i kwiatami. Monolog z offu: Narrator: „Odeszli bohaterowie. W ciszy odłożył się czas przeszły. Czas przeszły? Nie, ci ludzie przyszli powiedzieć, że nie. 1 sierpnia, godzina piąta po południu, godzina „W”, zaraz padnie salwa… honorowa. To jest 1 sierpnia 1962. Osiemnaście lat, to dużo? Tak, to bardzo dużo. Stawili się dowódcy i ich żołnierze, bardzo niepodobni do tamtych wyrostków, którzy tibi Polonia butelkami z benzyną gromili wroga, klęli ze szczenięcą brawurą, kochali życie i… ginęli… ginęli. Ci poważni mężczyźni są jakby zdziwieni swoją wizytą na cmentarzu. Nie położono ich tutaj martwych jako bohaterów, teraz obco się czują żywi. To już osiemnasty raz wracają tu, do nich. Czy wrócą za rok? Wrócą… zobaczyć siebie… bardzo innych, obcych… starszych… niepotrzebnych. Godzina „W” minęła, zostaje jeszcze dzień wspomnień… rok niepamięci. To będzie już… dziewiętnasty rok. Baloniki, świeczki, kwiaty, zabawki… nie ma zaduszkowej powagi w sierpniowe popołudnie.” Muzyka.

SEKWENCJA 4 Warszawa. Grupa ludzi noszących na ramieniu biało-czerwoną przepaskę idzie przez miasto; w oddali widoczne przejeżdżające tramwaje. Plan ogólny: na tle budynku księgarni przechodnie mijają żołnierzy pełniących wartę przy umieszczonej na ścianie budynku płycie upamiętniającej poległych powstańców oraz znajdujących się poniżej kwiatów i zniczy. Widok ulicy, którą jadą samochody; chodnikiem oraz przejściem dla pieszych idą ludzie. Przy innej ścianie budynku, na której znajduje się płyta upamiętniająca poległych powstańców oraz powiewające polskie flagi, również pełnią wartę żołnierze. Kobieta pochyla się i kładzie wśród kwiatów znicz, wykonuje znak krzyża. Zbliżenie przymocowanej do ściany kartki głoszącej: „1 SIERPNIA GODZ. 20.00 MSZA ŚW. ZA POLEGŁYCH POWSTAŃCÓW WARSZAWSKICH”. Monolog z offu: Narrator: „W mieście zadbano o ślady, złożono wieńce, gdzie trzeba, poustawiano warty, przechodnie idą obojętnie. 1 sierpnia to początek urlopu, godzina piąta to powrót z pracy. Czasami tylko ktoś przystanie, ktoś z tamtych albo matka.”

SEKWENCJA 5 Seria ujęć ukazujących wnętrze kościoła. W jego centrum znajduje się owinięta biało-czerwonymi wstęgami symboliczna trumna powstańcza. Zbliżenia kwiatów ułożonych na leżącej na podłodze wstędze, wzdłuż której stoją płonące znicze. Monolog z offu: Narrator: „Żałobny chorał, trumna w biało-czerwieni, msza narodowa u grobu nieznanego powstańca.” Muzyka organowa.

SEKWENCJA 6 Widok ulicy, gwałtowna panorama w prawo, zatrzymująca się na wysokim budynku; w pobliżu stoi znacznie niższy budynek, na którym znajduje się napis „MOTOZBYT”. Kadr wypełnia fotos przedstawiający bombardowany budynek PAST-y Monolog z offu: Narrator: „Jest jeszcze plac ich imienia. Tam były ostatnie pozycje, stamtąd spoglądali na najwyższy dom w mieście, kiedy był już niczyj.” Muzyka.

SEKWENCJA 7 Seria ujęć ukazujących siwego mężczyznę wędrującego przez miasto. Mija on domy, będące bunkrami w czasie powstania. W miejscu niektórych z nich znajdują się już nowe budynki. Zbliżenie przysypanych piaskiem dawnych torów kolejowych, mężczyzna idzie ich śladem. Mężczyzna zatrzymuje się przy wysokiej, przedwojennej kamienicy i spogląda w górę; następnie przenosi wzrok w lewo, na znajdujący się w oddali Pałac Kultury i Nauki. Następnie wchodzi z ciemnej bramy w podwórko otoczone zniszczonymi przez bomby murami. Zbliżenie twarzy mężczyzny przyglądającemu się otoczeniu. Dwa ujęcia ukazujące drzewa rosnące na tle gruzów i ruin budynków. Mężczyzna zatrzymuje się przy jednej ze starych kamienic. Seria ujęć ukazujących fragmenty ruin; w na każde ujęcie przypada dźwięk wystrzału. Kamera wędruje wzdłuż kolejnych ruin, w końcu wychodzi w przestrzeń, w której nie widać już śladów bombardować – w otoczeniu drzew stoją nowe bloki mieszkaniowe. Monolog z offu: Narrator: „Było nas sześciuset, doborowych, tych z akcji okupacyjnych i tych, co doszli potem. Zostało tylko sześćdziesięciu. Bzdura, tak mówi się na akademii, tego nie można opowiedzieć. Było nas. Poukrywani w bunkrach takich domów. Nie ma już takich domów. Mieliśmy wkroczyć w głąb miasta, zdobyć je ogniem i żelazem, zwyciężyć. Na tych szynach padł mały Janek, Aneczkę zdążyłem dowlec do auta, strasznie trzęsło, zmarła. To był jednak wspaniały mercedes, po gruzach getta, pod ostrzałem. Pasta, jak to dzieci mówią, śmieszny i nieładny dom. Największa jatka – dwadzieścia godzin w ataku, o ten śmieszny i nieładny dom. Cóż, dzieci nie rozumieją też, po co są takie dziwne podwórka. Obok normalnych domów. Czy tylko dzieci? Rena też nie chce więcej opóźniać urlopu przez jakąś tam rocznicę. Mąż wariat z kompleksami, innym to podobno przeszło. Tęskni za czym? Hm. Drzewa już porosły. Wygląda to dziś niewinnie, nieefektowne gruzy. Przebić się przez bank? Rozkaz. Przebić się. Wiktor, Rudy, Gustaw, Agnieszka, Groński, Staszek, Anka. Reszta się przebiła.” Muzyka organowa.

SEKWENCJA 8 Współczesna Warszawa. Widok miejskich kamienic na Starym Rynku, wzdłuż nich chodnikiem poruszają się przechodnie. Mężczyzna zatrzymuje się przy wejściu do Fukiera, z której wychodzi czterech nastoletnich chłopaków. Kamera panoramuje za nimi przez chwilę, po czym gwałtownie powraca, ukazując w centrum kadru wejście do Fukiera. Kadr wypełnia zdjęcie archiwalne ukazujące przysypane gruzami wejście do Fukiera. Mężczyzna spaceruje, spoglądając w dół. Kamera unosi się nisko nad brukiem, poruszając się w rytm kroków mężczyzny. Plan pełny: mężczyzna stoi na środku ulicy, zapatrzony w bruk. Mijają go jadące szybko samochód i autobus. Półzbliżenie ukazujące twarz zamyślonego, spoglądającego w dół mężczyzny. Zbliżenie studzienki kanalizacyjnej. Monolog z offu: Narrator: „To przecież my, tak myśmy wyglądali… wtedy. Tylko wejście do Fukiera było inne. Czas był inny, myśmy byli inni, inni, inni, inni, inni, inni. Wchodziło nas już tylko szesnastu, Rafała trafili nad włazem. Spadł za nami nieżywy, zostało nas tylko…”

TYŁÓWKI Czarne plansze, białe napisy: 1. REALIZACJA ST. BREJDYGANT 2. ZDJĘCIA A. FARATOWA, WSPÓŁPRACA H. RYSZKA, J. MIEROSŁAWSKI 3. IMPROWIZACJE ORGANOWE J. SAWA 4. PRODUKCJA PWSTiF 1962

Słowa kluczowe:

ARMIA KRAJOWA
CMENTARZE WOJSKOWE
CMENTARZ KOMUNALNY - POWĄZKI (WARSZAWA)
GRÓB
PAŁAC KULTURY I NAUKI - WARSZAWA
POMNIK GLORIA VICTIS (WARSZAWA)
RESTAURACJA U FUKIERA (WARSZAWA)
WARSZAWA (POLSKA) - 1944 (POWSTANIE WARSZAWSKIE)
ŻOŁNIERZE - GROBY- WARSZAWA (POLSKA)